Wydarzenie skierowane było do szerokiego grona interesariuszy procesu sprawiedliwej transformacji, w tym przedstawicieli strony samorządowej, przedsiębiorstw górniczych i okołogórniczych, sektora okołobiznesowego, stowarzyszeń, izb gospodarczych, instytucji rynku pracy oraz organizacji pozarządowych, jak również reprezentacji związków zawodowych, nauki, kultury i dziedzictwa poprzemysłowego.

Inauguracja wydarzenia

Konferencję otworzył Jakub Chełstowski – Marszałek Województwa Śląskiego podkreślając, że wydarzenie jest okazją do podsumowania działań realizowanych przez ROPT i inne kluczowe podmioty w regionie w zakresie wsparcia systemu zarządzania procesem sprawiedliwej transformacji. Samorząd województwa obok sprawnego wydatkowania środków z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji jest odpowiedzialny za pełnienie funkcji koordynatora tego procesu na poziomie regionalnym.

Gościem specjalnym wydarzenia był prof. zw. dr hab. inż. Jerzy Buzek – były Premier RP, Poseł do Parlamentu Europejskiego, który wygłosił wykład inauguracyjny na temat statusu transformacji w regionach opartych na węglu w Unii Europejskiej i kierunkach realizacji Europejskiego Zielonego Ładu, w kontekście wydarzeń politycznych, gospodarczych i społecznych istotnych dla województwa śląskiego oraz innych regionów górniczych.

Co się działo

Podczas pierwszej części konferencji partnerzy projektu: dr Sylwia Jarosławska-Sobór przedstawicielka Głównego Instytutu Górnictwa - Państwowego Instytutu Badawczego i mgr Dorota Wiktorowska badaczka przy Związku Zawodowym Górników w Polsce, zaprezentowały kluczowe wnioski i rekomendacje z badań prowadzonych w projekcie:

1. Przewidywanie przyszłych umiejętności a wewnętrzny potencjał przedsiębiorców,
2. Wpływ zamknięcia zakładów górniczych na lokalne otoczenie m.in. przedsiębiorców, rynek pracy,
3. Włączanie interesariuszy w dialog społeczny w procesie zamykania zakładu górniczego w celu zmniejszenia możliwości występowania konfliktów społecznych,
4. Przewidywanie i łagodzenie możliwości wystąpienia negatywnych skutków społecznych związanych z procesem zamykania kopalń i ochrony pracowników przed zwolnieniem,
5. Oczekiwania pracowników kopalń i firm okołogórniczych wobec oferty outplacementowej w związku z planowaną dekarbonizacją,
6. Wizja i plany głównych interesariuszy wobec wyzwań dekarbonizacji regionu,
7. Rola liderów związkowych w procesie zmian wyznaczonych przez transformację polskiego górnictwa,
8. Postawy pracowników kopalń i firm okołogórniczych wobec zmian ich aktywności i kariery zawodowej.

Pełne raporty z badań zostaną opublikowane w późniejszym terminie na stronie: transformacja.slaskie.pl

Podczas panelu pt. "W kierunku przyszłości" moderatorem dyskusji był dr hab. prof. UE Adam Drobniak, Dziekan Wydziału Gospodarki Przestrzennej i Transformacji Regionów Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. Do dyskusji zaproszono następujących panelistów:

• Andrzej Urbanik, przedstawiciel Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej (DG REGIO) w Komisji Europejskiej,
• dr inż. Jan Bondaruk, Zastępca Dyrektora ds. Inżynierii Środowiska w Głównym Instytucie Górnictwa - Państwowym Instytucie Badawczym,
• Janusz Olszowski, Prezes Górniczej Izby Przemysłowo- Handlowej,
• Arkadiusz Siekaniec, Wiceprzewodniczący Związku Zawodowego Górników w Polsce.

Uczestnicy panelu wskazali najważniejsze wnioski płynące z zaprezentowanych badań, które będą miały wpływ na przyszłość transformacji w województwie śląskim. W swoich wypowiedziach skupili się na wizji i oczekiwaniach Komisji Europejskiej odnośnie rezultatów realizacji Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji Województwa Śląskiego 2030. Podzielili się spostrzeżeniami na temat panujących nastrojów wśród przedstawicieli przedsiębiorstw, pracowników sektora górniczego i branży okołogórniczej, których w największym stopniu dotyczy proces transformacji energetycznej. Pokusili się o stworzenie „scenariusza przyszłości” transformacji w regionie.

W drugiej części wydarzenia, w ramach wymiany doświadczeń oraz dobrych praktyk, zaproszeni goście:

• dr hab. prof. Instytutu Marta Pogrzeba z Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych,
• dr hab. prof. UE Adam Drobniak oraz dr Marcin Baron z Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach,
• dr hab. Małgorzata Myśliwiec, prof. UŚ z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach,
• Michał Bieda, Zastępca Prezydenta Bytomia,
• Grzegorz Sikorski, Dyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Katowicach.

zaprezentowali założenia i rezultaty realizowanych projektów związanych z transformacją społeczno-gospodarczą.

Serdecznie dziękujemy zaproszonym gościom, prelegentom, panelistom oraz uczestnikom za udział w realizowanym wydarzeniu. Przekazana wiedza, doświadczenia oraz dobre praktyki będą inspiracją do dalszych działań w regionie na rzecz transformacji.

Zapraszamy do udziału w przyszłych wydarzeniach w projekcie „Regionalnego Obserwatorium Procesu Transformacji 2.0 (ROPT 2.0)” w latach 2024-2026.

Projekt

Regionalne Obserwatorium Procesu Transformacji (ROPT) powstało w odpowiedzi na potrzebę wsparcia zarządzania procesem transformacji społeczno-gospodarczej, w tym w szczególności prowadzenia dialogu w kierunku łagodzenia skutków likwidacji kopalń i outplacementu oraz procesu zmiany gospodarczej w kierunku zielonej cyfrowej gospodarki, a także promowanie ramowych kierunków reorientacji zawodowej w obszarach regionalnych inteligentnych specjalizacji.

Projekt ROPT był realizowany z partnerami ze środowiska naukowego (Główny Instytut Górnictwa-Państwowy Instytut Badawczy), samorządów gospodarczych (Górnicza Izba Przemysłowo-Handlowa) oraz organizacji pracowniczych (Związek Zawodowy Górników w Polsce).

Wydarzenia organizowane w ramach projektu:

• warsztaty lokalnego rozwoju społeczno-gospodarczego dla społeczności lokalnych z podregionów, gdzie omówiono propozycje projektowe przygotowane przez środowiska lokalne oraz prowadzono dyskusję na temat procesów zachodzących w poszczególnych podregionach, modeli transformacyjnych, dobrych praktyk i innowacyjnych technologii – 298 uczestników,
• seminaria nt. działań i narzędzi transformacyjnych dla przedstawicieli władz samorządowych, środowisk lokalnych oraz instytucji otoczenia biznesu oraz przedsiębiorstw, podczas których uczestnicy otrzymali informacje na temat wyzwań dotyczących procesu transformacji w kontekście założeń Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji Województwa Śląskiego 2030 oraz postępów prac związanych z Programem FE SL 2021-2027 – 219 uczestników,
• warsztaty innowacji, z których każdy poświęcony był tematowi jednej z inteligentnych specjalizacji regionu – 113 uczestników.

W ramach projektu powstała baza interesariuszy procesu transformacji w celu ułatwienia identyfikacji wszystkich podmiotów, do których województwo śląskie chce dotrzeć ze swoją ofertą.

Odbyły się 2 wizyty studyjne do innych regionów węglowych w Polsce - w województwie dolnośląskim oraz wielkopolskim i łódzkim, celem wymiany doświadczeń, rozwoju kompetencji i budowania wiedzy nt. dobrych praktyk procesu transformacji.

Projekt pn. „Regionalne obserwatorium procesu transformacji (ROPT)” jest współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.