Warsztaty on-line

Cykl spotkań organizowanych on-line ma na celu zebranie uwag, komentarzy i opinii na temat wstępnych projektów programu regionalnego oraz planu sprawiedliwej transformacji, które będą najważniejszymi dokumentami dotyczącymi wdrażania Funduszy Europejskich w województwie śląskim w perspektywie unijnego finansowania na lata 2021-2027.

Tym razem warsztat odbył się podczas pierwszego posiedzenia Komitetu Sterującego Regionalnej Strategii Innowacji (KS RIS) nowej kadencji – ciała doradczego Zarządu Województwa Śląskiego, które już od 16 lat skupia kluczowe regionalne instytucje wokół obszaru innowacji. W spotkaniu wzięło udział ok. 65 osób.

Wstęp do debaty

Spotkanie otworzył Wicemarszałek Województwa Śląskiego Wojciech Kałuża, który wskazywał na to, jak istotne jest innowacyjne podejście do regionalnej gospodarki – szczególnie w obecnej, bezprecedensowej sytuacji związanej z pandemią COVID-19. Wicemarszałek podkreślał, że działania innowacyjne będą intensywnie wspierane w najnowszej perspektywie unijnego finansowanie na lata 2021-2027 i Regionalna Strategia Innowacji będzie wyjątkowo istotnym dokumentem dla województwa w kontekście tego, jak uda nam się te europejskie środki w regionie wykorzystać. Wyzwanie będzie jeszcze bardziej złożone przez wzgląd na proces sprawiedliwej transformacji, która w najbliższym dziesięcioleciu wyklaruje nowy ład  społeczno-gospodarczy regionu. Województwo śląskie otrzyma na te cele najwyższe w swojej historii środki z Unii Europejskiej. Mowa tutaj o finansach sięgających niemal 4,5 mld euro w ramach nowego programu regionalnego „Fundusze Europejskie dla Śląskiego na lata 2021-2027” (2,4 mld euro) oraz Funduszu Sprawiedliwej Transformacji (ponad 2 mld euro).

Regionalna Strategia Innowacji

Posiedzenie Komitetu Sterującego RIS rozpoczęło się od dyskusji nad projektem nowego dokumentu „Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Śląskiego 2030”. Prezentację na temat dokumentu przedstawiła Monika Ptak-Kruszelnicka – kierownik Referatu Regionalnej Strategii Innowacji w Departamencie Rozwoju Regionalnego Urzędu Marszałkowskiego.

Projekt „Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Śląskiego 2030” powstał w toku wspólnej pracy wielu instytucji i ekspertów reprezentujących środowiska samorządowe, naukowe i biznesowe. Strategia RIS WSL 2030 wytycza cele i obszary interwencji, które Zarząd Województwa Śląskiego wraz z Partnerami chce zrealizować, aby zapewnić właściwe warunki inicjowania i wdrażania innowacji. Mając świadomość, że są one często wynikiem wielorakich interakcji ludzi i organizacji, które w odpowiednim czasie potrafiły zidentyfikować potrzeby, wykreować rozwiązania, przekonać innych do eksperymentowania i ostatecznie zaryzykować wdrożenie innowacji produktowych czy procesów biznesowych, dalszy rozwój ekosystemu innowacji w województwie śląskim jest priorytetem.

Strategia wychodzi także naprzeciw wyzwaniom związanym z procesami globalnymi, negatywnymi skutkami zastoju, kwestiami związanymi ze starzeniem się społeczeństwa czy też zmianami klimatu. Biorąc pod uwagę złożoności problemów związanych z transformacją przemysłową, jaką województwo śląskie musi przeprowadzić, Strategia skupia się na mobilizacji tych środowisk, które dzięki innowacjom mogą zainicjować nowe procesy gospodarcze, wzmocnić swoją pozycję na arenie międzynarodowej i zapewnić nowe miejsca pracy.

Kwestie te zostały również zauważone podczas dyskusji. Połączenie sił instytucji regionalnych, sprawna komunikacja i skupienie się nad rozwojem kompetencji, a także zagadnienia związane z transformacją, ze środowiskiem i klimatem w kontekście zielonego ładu i zielonej gospodarki, to ważne zagadnienia poruszone przez członków KS RIS.

Fundusze Europejskie i Plan Sprawiedliwej Transformacji Śląskiego

W dalszej części posiedzenia KS RIS kierownik Referatu Programowania i Rozwoju Departamentu Rozwoju Regionalnego – Urszula Machlarz przedstawiła prezentację dotyczącą pierwszego projektu programu „Fundusze Europejskie dla Śląskiego na lata 2021-2027” (FE SL 2021-2027) oraz Regionalnego Planu Sprawiedliwej Transformacji 2030 r. Podczas prezentacji zostały wskazane priorytety województwa na lata 2021-2027, które powstały w oparciu o cele Polityki Spójności UE, oraz proponowana wysokość alokacji dla poszczególnych obszarów i szczegółowych celów wsparcia z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji (FST).

Zaprezentowane podczas prezentacji założenia programu regionalnego oraz planu transformacji dla Śląskiego stały się punktem wyjścia do dyskusji moderowanej przez Dyrektor Departamentu Rozwoju Regionalnego – Małgorzatę Staś.

Podczas warsztatu uczestnicy spotkania komentowali i zadawali pytania odnośnie różnorakich zagadnień związanych z projektami obu dokumentów. Wątpliwości uczestników rozwiewała dyrektor Małgorzata Staś. Wśród omawianych kwestii rozważano m.in.:

• Potrzebę większego zaakcentowania w projektach dokumentów problemu terenów mocno zanieczyszczonych (tzw. bomb ekologicznych) na terenie województwa, co otworzyłoby furtkę do prowadzenia monitoringu tego typu obszarów, a końcowo ich oczyszczenia i rewitalizacji.
  Urząd Marszałkowski monitoruje potrzebę realizacji projektów dot. tzw. bomb ekologicznych, jednak w tym przypadku wiele będzie zależało od tego, jak będzie ostatecznie przebiegała linia demarkacyjna. Na ten moment wszystko wskazuje na to, że tego typu problemy będą rozwiązywane głównie z poziomu krajowego, np. w ramach Krajowego Planu Odbudowy.
• Potrzebę większego uszczegółowienia kwestii związanych z Gospodarką Obiegu Zamkniętego (GOZ) – zwłaszcza w sferze konkretnych rozwiązań prawnych oraz w społecznym aspekcie GOZ (np. rozwiązań z zakresu gospodarki współdzielenia).
• Problem mniejszych terenów pod inwestycje dla MŚP – instytucje rozwojowe rzadko mają dostęp do terenów o obszarze większym niż 2 hektary, a tego typu ograniczenie pojawiło się w obecnej perspektywie finansowej.
  Wskazane ograniczenie w perspektywie 2014-2020 zostało wprowadzone z inicjatywy Komisji Europejskiej (KE). W perspektywie 2021-2027 tego typu ograniczenia obszarowe nie są brane pod uwagę przez Urząd Marszałkowski, aczkolwiek ponownie mogą zostać narzucone odgórnie w trakcie negocjacji z KE.
• Ponadto uczestnicy spotkania pytali o kwestię rozbudowy infrastruktury lotniczej, która nie została ujęta w projektach dokumentów, ale czy to oznacza, że nie będzie możliwości pozyskania wsparcia na tego typu projekty?
  Na ten moment nie ma w planach wsparcia rozbudowy infrastruktury lotniczej. Zgodnie z projektem rozporządzenia PE i Rady dot. EFRR i FS tego rodzaju inwestycje (poza regionami najbardziej oddalonymi lub istniejącymi regionalnymi portami) wyłączone są ze wsparcia funduszu EFRR oraz FS. Niewątpliwie jednak temat ten wymaga przedyskutowania z Komisją Europejską.

Na koniec Dyrektor Małgorzata Staś podsumowała krótko warsztaty i podziękowała uczestnikom spotkania za wszystkie opinie i uwagi dotyczące omawianych projektów dokumentów.