Ostatnia szansa na pożyczki w ramach III filaru Mechanizmu Sprawiedliwej Transformacji
Mechanizm Sprawiedliwej Transformacji (MST)
Mechanizm Sprawiedliwej Transformacji jest kluczowym narzędziem służącym zapewnieniu sprawiedliwej transformacji na rzecz gospodarki neutralnej dla klimatu, która nie pozostawia nikogo samemu sobie. Mechanizm ma wspierać i finansować przedsięwzięcia w regionach najbardziej narażonych na wyzwania związane z transformacją.
Mechanizm Sprawiedliwej Transformacji pomaga w łagodzeniu społecznych i gospodarczych skutków transformacji i koncentruje się na regionach, gałęziach przemysłu i pracownikach w największym stopniu dotkniętych trudnościami z tym związanymi.
Mechanizm składa się z trzech filarów:
I FILAR: Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji, który finansuje terytorialne plany sprawiedliwej transformacji.
II FILAR: InvestEU wsparcie sektora prywatnego w ramach sprawiedliwej transformacji.
III FILAR Instrument pożyczkowy sektora publicznego (IPSP)
Wspiera projekty dotyczące wyzwań wynikających z transformacji w związku z realizacją celów Unii Europejskiej w zakresie klimatu na terytoriach najbardziej dotkniętych transformacją klimatyczną, zgodnie z wcześniej zatwierdzonymi planami sprawiedliwej transformacji terytorialnej.
IPSP to instrument łączący dotacje do 1,3 mld EUR z budżetu UE z pożyczkami do 6-8 mld EUR z Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Wybrane projekty otrzymują dotację z Komisji Europejskiej oraz pożyczkę z Europejskiego Banku Inwestycyjnego.
Nabory w ramach III filaru Mechanizmu Sprawiedliwej Transformacji
Nabory w ramach III filaru ogłaszane są cyklicznie od 2022 r. Jednak w tym roku planowane jest ich zakończenie i ostatnie terminy przypadają na:
- 15 kwietnia 2025, 17:00 (CEST)
- 11 września 2025, 17:00 (CEST).
Zaproszenie do składania wniosków jest dostępne na stronie internetowej Europejskiej Agencji Wykonawczej ds. Infrastruktury Klimatycznej i Środowiska (strona dostępna w języku angielskim).
Nabór dotyczy projektów mających na celu sprostanie wyzwaniom społecznym, gospodarczym i środowiskowym wynikającym z celów UE w zakresie klimatu i energii na 2030 r. oraz celu neutralności klimatycznej UE najpóźniej do 2050 z korzyścią dla regionów UE określonych w terytorialnych planach sprawiedliwej transformacji.
Aby skorzystać ze wsparcia w ramach instrumentu pożyczkowego, wnioskodawcy powinni złożyć wniosek o dotację w ramach otwartego naboru wniosków na portalu Funding & Tennders i osobno złożyć wniosek o pożyczkę do Europejskiego Banku Inwestycyjnego (lub jego pośrednika finansowego).
Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) oferuje kilka rodzajów pożyczek, które można łączyć z dotacją w ramach instrumentu pożyczkowego sektora publicznego:
- pożyczki na inwestycje bezpośrednie na samodzielne projekty,
- pożyczki ramowe na zestawy projektów,
- pożyczki pośrednie (udzielane przez pośredników finansowych EBI).
Więcej informacji o pożyczkach oraz o zasadach kwalifikowalności dostępne są na stronie internetowej banku.
W zależności od rodzaju wybranej pożyczki EBI, wniosek o dotację należy złożyć w odpowiednim temacie:
- JTM-2022-2025-PSLF-STANDALONE-PROJECTS dla projektów samodzielnych powiązanych z pożyczką na inwestycje bezpośrednie lub pożyczką pośrednią,
- JTM-2022-2025-PSLF-LOAN-SCHEMES na zestaw projektów powiązanych z pożyczką ramową.
Każdy wniosek projektowy w ramach naboru może dotyczyć tylko jednego z tych tematów. Wnioskodawcy, którzy chcą ubiegać się o więcej niż jeden temat, muszą złożyć osobny wniosek w ramach każdego tematu.
Złożone wnioski zostaną najpierw ocenione przez Komisję Europejską. Następnie Komisja poinformuje EBI o projektach, które mogą otrzymać dotację (pod warunkiem, że otrzymają one zgodę na pożyczkę po dokonaniu oceny przez EBI).
Kto może aplikować?
Każdy podmiot sektora publicznego, który chce sfinansować projekt zlokalizowany na terytorium sprawiedliwej transformacji, zidentyfikowanym w Terytorialnym Planie Sprawiedliwej Transformacji, lub powiązany z tym obszarem, może złożyć wniosek w ramach otwartego zaproszenia do składania wniosków.
Jako podmiot sektora publicznego należy traktować podmiot prawnie ustanowiony w państwie członkowskim będący podmiotem prawa publicznego lub podmiotem prawa prywatnego, któremu powierzono misję służby publicznej.
Jakie projekty mogą zostać objęte wsparciem?
Finansowaniem mogą zostać objęte projekty związane z szeroką gamą zrównoważonych inwestycji tj.:
- inwestycje w energię odnawialną oraz zieloną i zrównoważoną mobilność, w tym promowanie zielonego wodoru
- wysokosprawne sieci ciepłownicze
- badania publiczne
- digitalizacja
- infrastruktura środowiskowa dla inteligentnej gospodarki odpadami i wodą
- zrównoważona energia, efektywność energetyczna i środki integracyjne, w tym renowacje i przebudowy budynków
- odnowa i rewitalizacja miast
- przejście do gospodarki o obiegu zamkniętym
- odtwarzanie i dekontaminacja gruntów i ekosystemów z uwzględnieniem zasady „zanieczyszczający płaci”
- bioróżnorodność
- podnoszenie kwalifikacji i przekwalifikowywanie, szkolenia
- infrastruktura społeczna, w tym placówki opiekuńcze i socjalne.
Do finansowania mogą kwalifikować się inwestycje w innych sektorach, jeżeli są zgodne z zatwierdzonym Terytorialnym Planem Sprawiedliwej Transformacji.
Kontakt
W Centrum Doradztwa InvestEU prowadzony jest centralny punkt wsparcia, który świadczy usługi doradcze w ramach Instrumentu pożyczkowego dla sektora publicznego.
Centrum Doradztwa InvestEU udziela wsparcia w zakresie wczesnego przygotowania projektów przed złożeniem wniosku przez wnioskodawcę oraz przygotowania, opracowania i realizacji projektów zakwalifikowanych do wsparcia. Centrum Doradztwa InvestEU może również wspierać zdolności administracyjne beneficjentów instrumentu pożyczkowego.