Mechanizm Sprawiedliwej Transformacji (MST)

Mechanizm Sprawiedliwej Transformacji jest kluczowym narzędziem służącym zapewnieniu sprawiedliwej transformacji na rzecz gospodarki neutralnej dla klimatu, która nie pozostawia nikogo samemu sobie. Mechanizm ma wspierać i finansować przedsięwzięcia w regionach najbardziej narażonych na wyzwania związane z transformacją.

Mechanizm Sprawiedliwej Transformacji pomaga w łagodzeniu społecznych i gospodarczych skutków transformacji i koncentruje się na regionach, gałęziach przemysłu i pracownikach w największym stopniu dotkniętych trudnościami z tym związanymi.

Mechanizm składa się z trzech filarów:

I FILAR: Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji, który finansuje terytorialne plany sprawiedliwej transformacji.

II FILAR: InvestEU wsparcie sektora prywatnego w ramach sprawiedliwej transformacji.

III FILAR: Instrument pożyczkowy sektora publicznego w formie dotacji oraz pożyczek z Europejskiego Banku Inwestycyjnego.

III FILAR Instrument pożyczkowy sektora publicznego (IPSP)

Wspiera projekty dotyczące wyzwań wynikających z transformacji w związku z realizacją celów Unii Europejskiej w zakresie klimatu na terytoriach najbardziej dotkniętych transformacją klimatyczną, zgodnie z wcześniej zatwierdzonymi planami sprawiedliwej transformacji terytorialnej.

IPSP to instrument łączący dotacje do 1,525 mld EUR z budżetu UE z pożyczkami do 10 mld EUR z Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Wybrane projekty otrzymają dotację z Komisji Europejskiej oraz pożyczkę z Europejskiego Banku Inwestycyjnego.

Pierwszy nabór w ramach III filaru Mechanizmu Sprawiedliwej Transformacji

Obecnie rozpoczął się pierwszy nabór w ramach III filaru.

Zaproszenie do składania wniosków jest dostępne na stronie internetowej Europejskiej Agencji Wykonawczej ds. Infrastruktury Klimatycznej i Środowiska (strona dostępna w języku angielskim).

Nabór dotyczy projektów mających na celu sprostanie wyzwaniom społecznym, gospodarczym i środowiskowym wynikającym z celów UE w zakresie klimatu i energii na 2030 r. oraz celu neutralności klimatycznej UE najpóźniej do 2050 z korzyścią dla regionów UE określonych w terytorialnych planach sprawiedliwej transformacji.

Aby skorzystać ze wsparcia w ramach instrumentu pożyczkowego, wnioskodawcy powinni złożyć wniosek o dotację w ramach otwartego naboru wniosków na portalu Funding & Tennders i osobno złożyć wniosek o pożyczkę do Europejskiego Banku Inwestycyjnego (lub jego pośrednika finansowego).

Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) oferuje kilka rodzajów pożyczek, które można łączyć z dotacją w ramach instrumentu pożyczkowego sektora publicznego:

• pożyczki na inwestycje bezpośrednie na samodzielne projekty,
• pożyczki ramowe na zestawy projektów,
• pożyczki pośrednie (udzielane przez pośredników finansowych EBI).

Więcej informacji o pożyczkach oraz o zasadach kwalifikowalności dostępne są na  stronie internetowej banku.

W zależności od rodzaju wybranej pożyczki EBI, wniosek o dotację należy złożyć w odpowiednim temacie:

• JTM-2022-2025-PSLF-STANDALONE-PROJECTS dla projektów samodzielnych powiązanych z pożyczką na inwestycje bezpośrednie lub pożyczką pośrednią,
• JTM-2022-2025-PSLF-LOAN-SCHEMES na zestaw projektów powiązanych z pożyczką ramową.

Każdy wniosek projektowy w ramach naboru może dotyczyć tylko jednego z tych tematów. Wnioskodawcy, którzy chcą ubiegać się o więcej niż jeden temat, muszą złożyć osobny wniosek w ramach każdego tematu.

Złożone wnioski zostaną najpierw ocenione przez Komisję Europejską. Następnie Komisja poinformuje EBI o projektach, które mogą otrzymać dotację (pod warunkiem, że otrzymają one zgodę na pożyczkę po dokonaniu oceny przez EBI).

Termin składania wniosków upływa 19 października 2022 r.

Z uwagi na fakt, że możliwość wzięcia udziału w naborze będzie po zaakceptowaniu Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji przez Komisję Europejską informujemy, że kolejne nabory w ramach III filaru zaplanowano w następujących terminach:

• 19 stycznia 2023, 17:00 (CET)
• 19 kwietnia 2023, 17:00 (CEST)
• 20 września 2023, 17:00 (CEST)
• 17 stycznia 2024, 17:00 (CET)
• 17 kwietnia2024, 17:00 (CEST)
• 19 września2024, 17:00 (CEST)
• 16 stycznia 2025, 17:00 (CET)
• 15 kwietnia 2025, 17:00 (CEST)
• 11 września 2025, 17:00 (CEST)

Kto może aplikować?

Każdy podmiot sektora publicznego, który chce sfinansować projekt zlokalizowany na terytorium sprawiedliwej transformacji, zidentyfikowanym w Terytorialnym Planie Sprawiedliwej Transformacji, lub powiązany z tym obszarem, może złożyć wniosek w ramach otwartego zaproszenia do składania wniosków.

Jako podmiot sektora publicznego należy traktować podmiot prawnie ustanowiony w państwie członkowskim będący podmiotem prawa publicznego lub podmiotem prawa prywatnego, któremu powierzono misję służby publicznej.

Jakie projekty mogą zostać objęte wsparciem?

Finansowaniem mogą zostać objęte projekty związane z szeroką gamą zrównoważonych inwestycji tj.:

• inwestycje w energię odnawialną oraz zieloną i zrównoważoną mobilność, w tym promowanie zielonego wodoru
• wysokosprawne sieci ciepłownicze
• badania publiczne
• digitalizacja
• infrastruktura środowiskowa dla inteligentnej gospodarki odpadami i wodą
• zrównoważona energia, efektywność energetyczna i środki integracyjne, w tym renowacje i przebudowy budynków
• odnowa i rewitalizacja miast
• przejście do gospodarki o obiegu zamkniętym
• odtwarzanie i dekontaminacja gruntów i ekosystemów z uwzględnieniem zasady „zanieczyszczający płaci”
• bioróżnorodność
• podnoszenie kwalifikacji i przekwalifikowywanie, szkolenia
• infrastruktura społeczna, w tym placówki opiekuńcze i socjalne.

Rozwój infrastruktury może również obejmować projekty i rozwiązania transgraniczne prowadzące do zwiększenia odporności na katastrofy ekologiczne, w szczególności te nasilone przez zmianę klimatu. Preferowane jest kompleksowe podejście inwestycyjne, w szczególności w przypadku terytoriów o ważnych potrzebach w zakresie transformacji.

Kontakt

W Centrum Doradztwa InvestEU prowadzony jest centralny punkt wsparcia, który świadczy usługi doradcze w ramach Instrumentu pożyczkowego dla sektora publicznego.

Centrum Doradztwa InvestEU udziela wsparcia w zakresie wczesnego przygotowania projektów przed złożeniem wniosku przez wnioskodawcę oraz przygotowania, opracowania i realizacji projektów zakwalifikowanych do wsparcia. Centrum Doradztwa InvestEU może również wspierać zdolności administracyjne beneficjentów instrumentu pożyczkowego.