Jednym z zadań utworzonej przez Komisję Europejską w 2018 roku inicjatywy na rzecz europejskich regionów górniczych w transformacji (Coal Regions in Transition) jest działalność doradcza w ramach instrumentu START. Województwo Śląskie z powodzeniem korzystało już ze wsparcia w ramach pomocy technicznej START. Rezultatem zakończonego w marcu 2022 projektu jest publikacja „Wariantowe ramy transformacji”, która przybliża mieszkańcom naszego regionu dobre praktyki europejskie i międzynarodowe w obszarze planowania najkorzystniejszych z punktu widzenia lokalnej gospodarki wariantów zagospodarowania terenów pogórniczych i poprzemysłowych. Publikacja powstała w ścisłej współpracy ze środowiskami i instytucjami zaangażowanymi w proces kształtowania przestrzeni poprzemysłowych. W intencji twórców przewodnik ma przede wszystkim inspirować oraz wskazywać skuteczne metody budowania lokalnych koalicji na rzecz odnowy i powtórnego zagospodarowania terenów zdegradowanych działalnością przemysłową.  

Istotne informacje dotyczące naboru

Cel wsparcia

Celem pomocy technicznej START jest wspieranie procesów transformacyjnych w regionach silnie uzależnionych od wydobycia i spalania paliw kopalnych.

Dla kogo?

Naturalnym wnioskodawcą wsparcia START jest administracja publiczna, w szczególności władze lokalne i regionalne oraz organizacje społeczeństwa obywatelskiego. Szczególnie mile widziane są zgłoszenia od mniejszych podmiotów regionalnych, takich jak gminy, stowarzyszenia i związki gmin oraz organizacje społeczeństwa obywatelskiego, które aktywnie angażują się w proces transformacji na poziomie lokalnym.

Formuła wsparcia

Wsparcie START zakłada łączenie różnorodnych instrumentów pracy projektowej od spotkań bezpośrednich i spotkań on-line po wizyty studialne, połączone z warsztatami w formie osobowej i webinarowej, opracowanie analiz i badań oraz specjalistyczne porady eksperckie.

Kluczowe zasady

1. Zasada szytego na miarę wsparcia celowanego: START zapewnia krótkoterminowe, celowane wsparcie doradcze w obszarze budowania lokalnego potencjału w zakresie projektowania, planowania, zarządzania, wdrażania i finansowania działań transformacyjnych, zgodnych z celami UE w zakresie energii i klimatu. Wysokość środków przeznaczonych na poszczególne projekty pomocy technicznej mieści się w zakresie od 50 do 100 osobodni wsparcia przez okres od 6 do 10 miesięcy.
2. Zasada budowania potencjału: w okresie ostatnich dwóch lat instrument START zapewnił pomoc techniczną siedmiu regionom europejskim w obszarze szeroko pojętego budowania kompetencji lokalnych. Wsparcie objęło szeroki zakres tematyczny, koncentrowało się zwłaszcza w obszarach wypracowywania strategii, zarządzania procesem transformacji, zaangażowania interesariuszy oraz identyfikacji i oceny projektów.
3. Zasada współtworzenia rezultatu: Inicjatywa START kładzie duży nacisk na współtworzenie efektów wsparcia w ścisłej współpracy z odbiorcami. Z tego powodu oczekiwane jest zaangażowanie sił i środków odbiorcy w proces.
4. Zasada niezależności od statusu Terytorialnym planem Sprawiedliwej Transformacji (TPST): do otrzymania wsparcia kwalifikują się regiony UE prowadzące działalność w zakresie wydobycia kopalnych nośników energii, takich jak węgiel kamienny, brunatny, torf i łupki naftowe, zgodnie z definicją UE. Kwalifikowalność regionów nie jest uzależniona od stopnia zaawansowania prac nad TPST. Jednak w regionach, które ukończyły prace nad TPST podejmowane działania powinny być zgodne z jego treścią i nie powinny powielać działań już zrealizowanych w trakcie opracowania i wdrażania planu.
5. Zasada unikatowości wsparcia - Instrument START jest przeznaczony do wspierania działań, które nie mogą być finansowane z innych instrumentów pomocy technicznej (zasada unikatowości wsparcia).

Przykładowe obszary wsparcia START

START może wspierać tworzenie lokalnych strategii transformacyjnych lub wiązek projektowych służących wdrożeniu założeń strategicznych. Inicjatywa START może również prowadzić działania doradcze w takich obszarach jak zarządzanie transformacją, zaangażowanie interesariuszy w procesy decyzyjne związane z transformacją lub współpraca z sąsiadującymi regionami.

Poniżej lista przykładowych obszarów wsparcia START:

• analiza regionalnych wyzwań, szans i priorytetów
• rozpowszechnianie dobrych praktyk z regionów o porównywalnej specyfice, które przechodzą lub przechodziły w przeszłości podobne przemiany
• konsultacje z interesariuszami ukierunkowane na wzmacnianie zaangażowania i wzrostu poziomu identyfikacji z procesem przemian
• budowanie potencjału administracji regionalnej i/lub samorządów lokalnych i/lub organizacji społeczeństwa obywatelskiego
• projektowanie przejrzystych, włączających i efektywnych systemów zarządzania i partnerstwa
• formułowanie/ulepszanie strategii transformacji energetycznej i dywersyfikacji gospodarczej
• identyfikacja i szeregowanie projektów transformacyjnych oraz tworzenie wiązek projektów
• opracowanie fiszek projektowych i powiązanych z nimi planów działania (map drogowych)
• identyfikacja źródeł finansowania projektów transformacyjnych
• kształtowanie technik skutecznej komunikacji ukierunkowanej na angażowanie interesariuszy i informowanie o lokalnym procesie transformacji energetycznej.

Termin składania wniosków

Termin składania wniosków upływa 16 grudnia 2022 r.

Okres realizacji wsparcia

Realizacja wsparcia rozpocznie się wiosną 2023 r.

Pełna informacja

Więcej informacji znajdziesz na stronie Komisji Europejskiej w dziale poświęconym inicjatywie START.

Formularz aplikacyjny

Odnośnik do pobrania formularza aplikacyjnego.

Sesja doradcza

Na stronie głównej naboru istnieje możliwość rejestracji na sesję doradczą z zakresu przygotowania wniosku o dofinansowanie ze specjalistami START (https://ec.europa.eu/eusurvey/runner/START-Clinic). W ramach trzydziestominutowego spotkania on-line lub osobiście w biurze w Brukseli można dowiedzieć się w szczegółach, jakie są wymogi dotyczące uczestnictwa w naborze i jakiego typu wsparcie oferuje instrument START. W ramach spotkania można również wstępnie omówić założenia potencjalnego projektu. W przypadku braku możliwości udziału w sesji pytania dotyczące wniosku można przesłać pocztą elektroniczną pod adres: secretariat@coalregions.eu 

Procedura wyboru wniosków

Wnioski będą oceniane przez panel złożony z przedstawicieli Komisji Europejskiej i Sekretariatu pod przewodnictwem Dyrekcji Generalnej ds. Energii (DG ENER). Ostatecznego wyboru wniosków do wsparcia i orientacyjnego przydziału środków dla każdego wnioskodawcy dokonają służby Komisji Europejskiej. Wnioski będą oceniane dwuetapowo: w pierwszym etapie zostanie sprawdzone, czy wniosek wypełnia wymagania podstawowe do dalszego procedowania, a w drugim wnioski zostaną uszeregowane i poddanej ostatecznej selekcji. Podmioty, które złożą wnioski w terminie otrzymają powiadomienie o wynikach oceny najpóźniej do marca 2023 r.